Динаміка вмісту гумусу у ґрунтах сільськогосподарських угідь Здолбунівського р-ну Рівненської обл.

Автор(и)

  • Н.В. Дмітрієвцева Рівненська філія ДУ «Держґрунтохорона», Ukraine https://orcid.org/0000-0002-7963-6436
  • О.С. Веремчук Рівненська філія ДУ «Держґрунтохорона», Ukraine
  • С.М. Пилипака Рівненська філія ДУ «Держґрунтохорона», Ukraine
  • О. М. Грищенко Державна установа «Інститут охорони ґрунтів України», Ukraine https://orcid.org/0000-0002-1241-7183

DOI:

https://doi.org/10.33730/2077-4893.2.2022.263329

Ключові слова:

біологізація, біофільні елементи, агрохімічне обстеження, ерозійні процеси, деградація ґрунтів, дегуміфікація, агрохімічне виснаження

Анотація

Досліджено гумусний стан ґрунтів Здолбунівського р-ну Рівненської обл. Узагальнено та проаналізовано динаміку вмісту гумусу в ґрунтах району впродовж семи турів (1987– 2017 рр.) агрохімічного обстеження земель сільськогосподарського призначення. За результатами ХІ (2017 р.) туру агрохімічної паспортизації ґрунти Здолбунівського р-ну характеризуються середнім вмістом гумусу, що становить 2,6%. Порівняно з V туром (1987 р.) середньозважений показник умісту гумусу зріс на 0,3%, що може свідчити про стабілізацію умісту гумусу у ґрунтах району. Наразі у районі переважають ґрунти з середнім умістом гумусу, їхня частка становить 71,7% від загальної кількості обсте- жених угідь. 17,5% площ характеризуються підвищеним вмістом гумусу, 10% — дуже низьким та низьким, 0,7% — високим та дуже високим умістом. Найвищим умістом гумусу характеризуються ґрунти Мізоцької селищної ради (3,1%) та Здовбицької та Миротинської сільських рад (3,0%), а найнижчим — Будеразької сільської ради (1,7%). Найпоширенішими ґрунтами району є ясно-сірі й сірі опідзолені та темно-сірі і чорноземи опідзолені, які становлять 70,8% площ, уміст гумусу, у яких сягає 2,4 та 2,5% відповідно. Найвищий уміст гумусу відмічено у лучних, лучно-чорноземних та чорноземно-лучних ґрунтах (3,3%). Уміст гумусу у чорноземах типових і чорноземах сильнореградованих різного ступеня змитості становив 2,8%. Найнижчим умістом гумусу характеризуються дерново-підзолисті неоглеєні та глеюваті ґрунти — 1,5%. Висвітлено стан біологізації землеробства, зокрема приорювання сидератів, внесення соломи і гною та використання торфу за останні 8 років у досліджуваному районі. Обов'язкова біологізація землеробства, врахування біологічних особливостей кожної культури, зокрема потреби рослин в елементах живлення, показників потенційної і ефективної родючості ґрунту, його фізико-хімічних властивостей, сортименту й хімізму добрив, кліматичних умов у зональному розрізі − комплексне виконання цих заходів сприятиме значному підвищенню родючості ґрунтів сільськогосподарських угідь району, зокрема поліпшенню його гумусного стану. Оскільки важливою причиною відсутності накопичення запасів гумусу у досліджуваних ґрунтах є незадовільний стан біологізації землеробства у районі. Підготовлено висновки та пропозиції щодо поліп- шення гумусного стану ґрунтів досліджуваного району.

Біографії авторів

Н.В. Дмітрієвцева, Рівненська філія ДУ «Держґрунтохорона»

кандидат сільськогосподарських наук

О. М. Грищенко, Державна установа «Інститут охорони ґрунтів України»

кандидат сільськогосподарських наук

Посилання

Polupan, M.I., Solovei, V.B., Kysil, V.I. & Velychko, V.A. (2005). Vyznachnyk ekoloho-henetychnoho statusu ta rodiuchosti gruntiv Ukrainy [Determinant of ecological and genetic status and soil fertility of Ukraine]. Kyiv: Koloobig [in Ukrainian].

Zynyakova, N.B. & Semenov, V.M. (2014). Vliyanie vozrastayuschih doz organicheskih i mineralnyih udobreniy na pulyi rastvorennogo, podvizhnogo i aktivnogo organicheskogo veschestva v seroy lesnoy pochve [Influence of increasing doses of organic and mineral fertilizers on pools of dissolved, mobile and active organic matter in gray forest soil]. Agrohimiya — Agrochemistry, 6, 8–19 [in Russian].

Merzlaya, G.E. et al. (2012). Effektivnost dlitelnogo primeneniya organicheskih i mineralnyih udobreniy na dernovopodzolistoy legkosuglinistoy pochve [Efficiency of long-term use of organic and mineral fertilizers on soddy-podzolic light loamy soil]. Agrohimiya — Agrochemistry, 2, 37–46 [in Russian].

Melnychuk, D., Hofman, J. & Horodnyi, M. (Eds.). (2004). Yakist gruntiv ta suchasni stratehii udobrennia [Soil quality and modern fertilization strategies]. Kyiv: Aristei [in Ukrainian].

Koval, V.V., Bregeda, S.G. & Tkachenko, S.K. (2020). Dynamika humusu (orhanichnoi rechovyny) v gruntakh Poltavshchyny [Dynamics of humus (organic matter) in the soils of Poltava region]. Zbirnyk naukovykh prats «Okhorona gruntiv» — Collection of scientific works «Soil protection», 10, 63–72 [in Ukrainian].

Skrylnyk, E.V. et al. (2019). Vplyv system udobrennia na orhanichnu rechovynu ta ahrokhimichni pokaznyky chornozemu typovoho [The influence of fertilization systems on organic matter and agrochemical indicators of typical chernozem]. Ahrokhimiia i gruntoznavstvo — Agrochemistry and soil science, 88, 74–78 [in Ukrainian].

Desenko, V.G. (2019). Dotsilnist monitorynhu vmistu humusu v gruntakh pid chas ahrokhimichnoi pasportyzatsii zemel [The expediency of monitoring humus content in soils during agrochemical land certification]. Monitorynh gruntiv yak nevidiemna chastyna monitorynhu dovkillia: materialy vseukrainskoi naukovo-praktychnoi konferentsii [Soil monitoring as an integral part of environmental monitoring: materials of the All-Ukrainian scientific and practical conferenc]. (pp. 48–51). Kyiv: TOV «VIK-PRYNT» [in Ukrainian].

Venglinskyi, M.O., Godynchuk, N.V. & Hryshchenko, O.M. (2018). Dynamika pokaznykiv humusnoho stanu gruntiv Ukrainskoho Polissia [Dynamics of indicators of the humus state of the soils of the Ukrainian Polissia]. Zbirnyk naukovykh prats «Okhorona gruntiv» — Collection of scientific papers «Soil protection», 7, 8–12 [in Ukrainiane].

Fandalyuk, A.V. & Yanochko, Yu.M. (2019). Dynamika pokaznykiv humusnoho stanu gruntiv Zakarpatskoi oblasti [Dynamics of indicators of the humus state of soils of the Transcarpathian region]. Monitorynh gruntiv yak nevidiemna chastyna monitorynhu dovkillia: materialy vseukrainskoi naukovopraktychnoi konferentsii [Soil monitoring as an integral part of environmental monitoring: materials of the All-Ukrainian scientific and practical conference]. (pp. 39–40). Kyiv: TOV «VIK-PRYNT» [in Ukrainian].

Zadorozhna, S.V. & Khitruk, O.G. (2019). Dynamika vmistu humusu v gruntakh Kirovohradskoi oblasti [Dynamics of humus content in soils of the Kirovohrad region. Soil monitoring as an integral part of environmental monitoring]. Monitorynh gruntiv yak nevidiemna chastyna monitorynhu dovkillia: materialy vseukrainskoi naukovo-praktychnoi konferentsii [Soil monitoring as an integral part of environmental monitoring: materials of the All-Ukrainian scientific and practical conference]. (pp. 40–42). Kyiv: TOV «VIK-PRYNT» [in Ukrainian].

Demchyshyn, A.M. & Kushnir, N.I. (2019). Dynamika vmistu humusu v gruntakh ornykh zemel Lvivskoi oblasti [Dynamics of humus content in soils of arable lands of Lviv region. Soil monitoring as an integral part of environmental monitoring]. Monitorynh gruntiv yak nevidiemna chastyna monitorynhu dovkillia: materialy vseukrainskoi naukovopraktychnoi konferentsii [Soil monitoring as an integral part of environmental monitoring: materials of the All-Ukrainian scientific and practical conference]. (pp. 42–43). Kyiv: TOV «VIK-PRYNT» [in Ukrainian].

Krupko, G.D., Lyko, D.V., Lyko, S.M. & Portuhai, O.I. (2019). Humusnyi stan gruntiv Rivnenskoi oblasti [Humus condition of the soils of the Rivne region]. Monitorynh gruntiv yak nevidiemna chastyna monitorynhu dovkillia: materialy vseukrainskoi naukovo-praktychnoi konferentsii [Soil monitoring as an integral part of environmental monitoring: materials of the All-Ukrainian scientific and practical conference]. (pp. 44–46). Kyiv: TOV «VIKPRYNT» [in Ukrainian].

Yanochko, Y.M. & Fandalyuk, A.V. (2020). Dynamika pokaznykiv humusnoho stanu gruntiv Mukachivskoho raionu ta zakhody shchodo yoho polipshennia [Dynamics of indicators of the humus state of soils of the Mukachevo district and measures to improve it]. Zbirnyk naukovykh prats «Okhorona gruntiv» — Collection of scientific papers «Soil Protection», 10, 72–76 [in Ukrainian].

Vyshnevskyi, F.O., Palamarchuk, R.P., Dovbysh, L.L. & Zalevskyi, R.A. (2018). Dynamika vmistu humusu v gruntovomu pokryvi ornykh zemel Andrushivskoho raionu Zhytomyrskoi oblasti [Dynamics of humus content in the soil cover of arable lands of Andrushiv district, Zhytomyr region]. Ahroekolohichnyi zhurnal — Agroecological journal, 2, 44–49 [in Ukrainian]

Hryshchenko, O.M., Romanova, S.A. & Zapasny, V.S. (2021). Zonalni osoblyvosti dynamiky vmistu humusu v gruntakh Chernihivskoi oblasti [Zonal features of the dynamics of humus content in the soils of the Chernihiv region]. Ahroekolohichnyi zhurnal — Agroecological journal, 1, 115–125 [in Ukrainian].

Yatsuk, I.P. & Balyuk, S.A. (Eds.) (2013). Metodyka provedennia ahrokhimichnoi pasportyzatsii zemel silskohospodarskoho pryznachennia: kerivnyi normatyvnyi document [Methodology for carrying out agrochemical certification of agricultural lands: guiding regulatory document]. Kyiv [in Ukrainian].

Yakist gruntu. Metody vyznachannia orhanichnoi rechovyny [Soil quality. Methods of determining organic matter]. (2005). DSTU 4289:2004 from 30th April, 2004. Kyiv: Derzhspozhyvstandart Ukrainy [in Ukrainian].

##submission.downloads##

Опубліковано

2022-09-14

Номер

Розділ

Статті